Her sene İsveç Akademisi tarafından seçilen komite tarafından kararlaştırılarak verilen Nobel Edebiyat Ödülü, bu sene Amerika’lı şair Louise Glück‘e verildi.
Yapılan açıklamada Louise Glück‘e verilen ödülün “yalın bir güzellikle, bireysel varoluşu evrenselliğe ulaştıran şaşmaz şiirsel sesi” dolayısıyla kendisine layık görüldüğü belirtildi.
Louise Glück Kimdir?
Türkiye’de pek tanınmasa da, Louise Glück Amerika’da önemli bir şair. 1943 yılında doğan Glück, doğma büyüme New York’lu. Gençlik yıllarında ciddi psikolojik rahatsızlıklar geçirmiş ve ilk şiir kitabı olan “Firstborn”un 1968 yılında yayımlanmasıyla dikkatleri üzerine çekmeyi başarmış. İkinci kitabı “The House on Marshland” 1975’te yayımlandığı sırada bir kolejde edebiyat öğretmenliği yapmaktaymış.

Halen Yale Üniversitesi’nde profesör olan Glück, bugüne kadar bir çok ödül almış.
(Pulitzer-1993, Bollingen-2001, ABD Baş Şairi-2003/2004, Ulusal Kitap Ödülü-2014, Nobel Edebiyat Ödülü-2020)
Malesef Louise Glück’ün Türkçe olarak yayımlanmış sadece bir kitabı var. Yapı Kredi Yayınları’ndan 1994 yılında yayımlanmış ve tükenmiş. Nobel Edebiyat Ödülünün açıklanmasıyla beraber Glück’ün şiirlerinin Türkçe çevirileri farklı web sayfalarında çıkmaya başladı bile. Şiirin çevirisi olur mu, olmaz mı tartışmalarını bir kenara bırakıp, Nobel Ödüllü Şair’in seçme şiirlerini yeniden kitabevlerinin raflarında görülmesini bekliyoruz.
Geçmişteki Nobel Edebiyat Ödülleri
İsveç Akademisi ve Nobel Vakfı’nın 1901 yılından bugüne kadar vermiş olduğu Nobel Edebiyat Ödülleri, en çok Fransız (15) ve Amerikan (12) edebiyatçılarına verildi.
Eserlerinin Türkçe çevirileriyle de isimlerini ülkemizde sıklıkla duyduğumuz “George Bernard Shaw, Ernest Hemingway, Albert Camus, John Steinbeck, Jean-Paul Sartre, Aleksandr Soljenitsin, Pablo Neruda, Gabriel García Márquez” de Nobel Edebiyat Ödülünü alanlar arasındadır.
1958 yılında ödülü kazanmasına rağmen Boris Pasternak, ülkesindeki baskılardan ötürü ödülü reddetmiştir. 1970 yılında aynı durum karşısında Aleksandr Soljenitsin ise ülkesini terketmek pahasına ödülü kabul etmiştir. Nobel Edebiyat Ödülünü reddedenler arasında Jean-Paul Sartre da bulunmaktadır. Sartre geçmişte bütün resmi ödülleri reddettiğinden dolayı bu ödülü de reddettiğini açıklamıştır.
Nobel Edebiyat Ödülünü Türkiye’den ilk defa Orhan Pamuk kazanmıştı. Pamuk’un “İstanbul: Hatıralar ve Şehir” adlı otobiyografisini yazması üzerine Akademi ödülü kendisine “Kentinin melankolik ruhunun izlerini sürerken, kültürlerin birbirleriyle çatışması ve örülmesi için yeni simgeler bulduğu için” verdiğini açıklamıştı.
Akademi’nin 2016 yılında Edebiyat Ödülü’nü Amerikan müzisyen Bob Dylan’a vermesi oldukça büyük bir sürpriz olarak karşılansa da, kararın Bob Dylan hayranları tarafından oldukça yerine olduğu düşünülmüştü. Dylan’ın şarkılarında “Amerikan müzik geleğinde yeni bir şiirsel ifade yarattığı için” bu ödülün kendisine verildiği belirtilmişti.
Son yıllarda cinsel taciz skandalıyla gündeme gelen İsveç Akademisi, bundan önceki edebiyat ödülünü, Bosna-Hersek’te yaşanan Srebrenitsa katliamının faili Milosevic’e duyduğu hayranlığı her fırsatta dile getiren Peter Handke’e vererek de tepkilere neden olmuştu.